عرفه روز اجابت دعاست/ دعای عرفه را فردی بخوانیم
- عرفه روز اجابت دعاست/ دعای عرفه را فردی بخوانیم
فارس نوشت: در آستانه روز عرفه، نهم ذی‌الحجه قرار داریم، روزی که ملکوت آسمان‌ها به زمینیان نزدیک‌تر شده و هر آن کس که در این تجارت پرسود می‌خواهد، موفق شود باید دامن آسمان را گرفته و لباس غرائض حیوانی را بتکاند و از تن درآورد تا سبکبال‌تر از نردبان معراج و عروج بالا رود و بال در بال ملائک به درجه قرب الهی نزدیک‌تر شود.
روز عرفه در عرفات سال 61 هجری قمری، خورشید از خیمه بیرون آمد و دعایی را زمزمه کرد که تا قیام قیامت جان عاشقان را در التهاب قرار داد مفاهیم بلند عرفانی و خدا را به حق اسم اعظم خود آنچنان ستایش کرد که شیوه‌های عشق بازی با احدیت را به آنان که واله جانانند آموخت.
امام حسین (ع) عرفه را به جاماندگان از درب بخشایش شب قدر هدیه کرد، بابی باز کرد تا بشریت هیچ‌گاه در انابه و توبه را بسته نیابد. اما امسال که برگزاری مراسم عرفه با توجه به همه‌گیری ویروس کرونا در مناطق قرمز کشور برگزار نمی‌شود به سراغ حجت‌الاسلام سیدحسین خادمیان کارشناس مذهبی رفتیم و پرسیدیم که تکلیف دل‌های مشتاق شرکت در این مراسم و آنان که قلب در سینه‌ها‌شان مالامال عشق زمزمه مناجات عارفانه عرفه است، چه می‌شود.
وی در ابتدا از حال و هوای این روز عظیم برای ما گفت: اینکه دعا سپر مؤمن و مخ العبادت است و ناب‌ترین و خالص‌ترین عبادت دعا به شمار می‌آید. وی حتی ثواب نماز را به طول قنوت انسان دانست و اینکه به مقدار دعایی که در نماز مطرح می‌شود ثواب می‌دهند.
در قرآن از روز عرفه تعبیر به یوم‌المشهود شده است
وی دعای عرفه را یکی از بلندترین فرازهای عمیق معرفت‌سازی و انسان‌سازی برای اهل ایمان ذکر کرد و حتی روز عرفه را در برخی متون اسلامی به عنوان برادر شب قدر ذکر و آن را نشانگر اهمیت آن این روز بیان کرد که نظیر، مانند و شبیه شب قدر است.
خادمیان با بیان اینکه در قرآن از این روز تعبیر به یوم‌المشهود شده است و اینکه انسان در روز عرفه به مقام شهود می‌رسد، با بیان روایتی گفت: در روز عرفه امام سجاد(ع) کسی را در حال گدایی دید به او فرمودند: حیا نمی‌کنی در این روز که حتی ماهی‌های دریا هم توجه دارند که رزق خود را از خدا بگیرند تو دست جلوی غیر خدا دراز کردی. کارشناس مذهبی به تفسیر این روایت پرداخت و اضافه کرد: یعنی وای به حال کسی که در این روز از مبدأ هستی، خدای رزاق، ودود و مهربان غافل باشد.
وی روز عرفه را زمان استجابت دعا خواند و اینکه این روز زمان خانه‌تکانی قلب و دل است اینکه انسان در این روز تیرگی‌ها را از خود دور کند و انفاق و احسان کند اعم از؛ احسان علمی، بهداشتی و...
این کارشناس مذهبی با بیان اینکه روز عرفه، روز تحول است، آرزو کرد که دولت، مجلس، قوه قضائیه و حتی ملت ما متحول شوند و کمک کنند مردم مستضعف به بلندای معنویت‌های فرهنگی، ایمانی، سیاسی و خانوادگی برسند و تمام بدی‌ها و پلشتی‌ها که در جامعه می‌بینیم و رذیلت‌های اخلاقی و اقتصادی از جامعه ما پاک شود.
فکر نکنیم اگر دعای عرفه به شکل فردی برگزار شد دعای ما به تیر اجابت اصابت نمی‌کند
در ادامه این کارشناس مذهبی به نحوه برگزاری مراسم دعای عرفه با توجه به شرایط پیش آمده اشاره و بیان کرد: کج‌فهمی عرفان‌های نوظهور انحرافی و جنبش‌های معنوی کاذب از حقیقت ناب اسلام و به ویژه مکتب تشیع ترویج این تفکر است که القا کنند مکتب نورانی اسلام دارای برنامه برای بُعد معنوی فردی پیروان خود نیست و صرفاً عبادات این مکتب دارای بُعد اجتماعی است.
خادمیان با اشاره به اینکه حال که شاهد شیوع این ویروس کرونا هستیم برخی افراد به غلط بر این تفکر غلط صحه می‌گذارند که دین مبین اسلام به جنبه عبادات فردی توجهی ندارد در حالی که عباداتی مانند روزه، نماز، توبه و ... در جنبه وجوب بر جنبه فردی تأکید دارند، اگر شعائر مذهبی مدتی به دلایلی انجام نمی‌شود جای هیچ‌گونه نگرانی نیست که بگویند پس برگزاری مراسم‌های عاشورا، عرفه و ... چه می‌شود. افراد رهزن دین و کاسب‌کاران نمی‌توانند جنبه فردی عبادات را در اسلام بپوشانند و از این طریق به اسلام ایرادی وارد بدانند.
این کارشناس مذهبی گفت: برگزاری دعای عرفه در روایت به این شکل درست است که اگر این دعا به شکل دسته جمعی برگزار شود به استجابت دعا نزدیک‌تر است. اما چه اشکال دارد در خلوت و به صورت فردی عبادات برگزار شود.
وی روایت دیگری ذکر کرد که امام سجاد(ع) سراغ یکی از اصحاب را گرفتند و دیدند چهره وی از سجده طولانی جراحت یافته است و امام فرمودند: چه دعایی می‌کردی. گفتند: برای مؤمنین دعا می‌کردم. حضرت فرمودند: هزاران برابر دعاهایی خیری که برای بقیه کردی خدا برای خودت به اجابت می‌رساند و نکته این بود که این شخص بیان می‌کند در گوشه‌ای خلوت به مناجات با خدا می‌پرداختم و این نمونه خوبی برای بهره‌برداری در این روزهای ما است که برخی اوقات ناگزیریم برخی از شعائر مذهبی را به شکل فردی اجرا کنیم.
خادمیان ادامه داد: به همین جهت فکر نکنیم اگر دعای عرفه به شکل فردی برگزار شد دعای ما به تیر اجابت اصابت نمی‌کند در حالی که می‌شود از این تهدید کرونا فرصت‌سازی کرده و به دنیا ثابت کنیم اسلام در حوزه عبادات فردی هم حرفی برای گفتن دارد و این تهدید کرونا فرصتی برای اعلان حقانیت دین اسلام در بُعد فردی و فردسازی معنویت‌ها در مکتب اسلام است و امیدواریم خداوند کمک کند هر کدام ما مبلغ باشیم و به خاطر شرایط پیش آمده به شکل موقت عرفه، مراسم محرم و.. را در خانه‌ها برگزار کنیم.
با توجه به شرایط پیش آمده باید محرم و عرفه را به خانه‌ها برد
کارشناس مذهبی این شیوه عبادت را بدین شکل با تفکر، تأمل، تعمق، توجه، با ناله و انابه بیشتر دانست و ادامه داد: در خلوت به مفاهیم دقت می‌کنیم و به عبادت می‌پردازیم و از خدا می‌خواهیم بلایی که به خاطر معاصی ما بر سرمان آمده بر طرف شود. حتی فرصتی دست می‌دهد به گذشته خود و گناهانی که مرتکب شدیم با دقت بیشتری نگاه کنیم و حالت توبه و انابه به ما دست دهد. درست است اشک چشم ارزشمند است اما بالاتر اینکه انسان قوه تعقلش به جنبش درآید و به مبدأ هستی وصل شود و حقیقتی به نام عبودیت خداوند تعالی را درک کند.
خادمیان ادامه داد: خدای خلوت با خدای جَلوت یکی است و اسلام به تمام جنبه‌های فردی و اجتماعی نگاه یکسانی دارد حتی زمانی که حضرت امام حسین(ع) دعای عرفه را می‌خواند و زمزمه می‌کرد در خلوت خود با خدای خود بود و اشک می‌ریخت و از این زمزمه ایشان به تدریج افراد دور او جمع شدند و زمزمه کردند و کم کم شکل همگانی یافت.
وی با انتقاد از کسانی که می‌گویند مراسم‌های محرم به هر قیمتی باید با حداکثر جمعیت برگزار شود، آن را تفکر اشتباهی دانست و گفت: با توجه به شرایط پیش آمده باید محرم و عرفه را به خانه‌ها برد زیرا برای امام حسین (ع) حفظ جان بسیار ارزشمند است. وقتی قاسم ابن‌الحسن اذن میدان جنگ می‌طلبد حضرت بدن او را می‌پوشاند که اثر ضربات شمشیر کمتر بر او کارگر شود و یا دور خیمه‌ها خندق می‌کند و درون آن هیزم می‌ریزد و بیان می‌فرمایند دشمن رحم ندارند و از پشت سر به ما حمله می‌کنند و از این طریق حضرت درس حفظ جان به ما می‌دهد.
خادمیان با اشاره به اینکه متدینین باید در همه جنبه‌ها الگو باشند، اضافه کرد: اگر مکان‌های عمومی باز هستند دلیل نمی‌شود جامعه متدینین نیز اصرار به همگانی برگزار شدن مراسم‌های مذهبی و باز بودن مساجد داشته باشند و این خدای ناکرده موجب شیوع کرونا و موجب تهمت به مکتب شود.
وی با بیان اینکه باید نشان دهیم در مکتب مترقی اسلام و شیعه حفظ جان خود و دیگران از هر چیزی واجب‌تر است، تصریح کرد: کرونا موجب شد توجه کنیم که در جامعه برخی مسائل بهداشتی را رعایت نمی‌کردیم به رعایت این مسائل بیشتر توجه و آداب اسلامی و بهداشت را بیشتر رعایت کنیم و دعای عرفه در ابتدا در حوزه فردی مطرح شده است و اگر اکنون جنبه عمومی یافته باید این جنبه آن به ضرورت تعطیل شود و حوزه فردی عبادات تقویت شود.
روز استجابت دعا/برای همدیگر دعا کنیم
حجت‌الاسلام احمد شیخ‌بهائی استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس با اشاره به فضیلت روز عرفه اظهار داشت: روز عرفه از مهم‌ترین روزها در طول سال است و بر اساس روایاتی که وارد شده اگر ماه مبارک رمضان بگذرد و خداوند انسان را نیامرزیده باشد امیدی به او نیست مگر اینکه روز عرفه را درک کند و خداوند در روز عرفه همه را می‌آمرزد به جز کسانی که به رحمت خدا بدگمان و از رحمت خدا ناامید باشند.
وی بیان داشت: عرفه، روز عبادت است به‌ویژه بعد از نماز ظهر و عمده توجه به خداوند و خواندن دو دعای خاص؛ یکی دعای امام حسین (ع) در این روز و دیگری دعای امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه که دعای پرمضمون و بلندی‌ست.
حجت‌الاسلام شیخ‌بهائی تصریح کرد: شب عرفه در حقیقت توبه مقبول و دعا مستجاب می‌شود و عبادت در این شب معادل 170 سال عبادت است که نشان می‌دهد شب و روز عرفه برای عبادت خدا و تضرع به درگاه خداوند و برای توبه و اصلاح خطاها و اشتباهات بهترین زمان است و از این فرصت باید استفاده کرد.
وی با تأکید بر اینکه در این شب و روز برای دیگران دعا کنیم و توجه به مشکلات و حوائج دیگران خیلی اهمیت دارد، افزود: باید هم برای اموات و هم زنده‌ها دعا کرد به‌ویژه امسال که کرونا موقعیت‌ها را از جمله حج از ما سلب کرده، همچنین برای کسانی که در بیمارستان‌ها هستند باید دعا کرد.
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان خاطرنشان کرد: در این برهه که مشکلات اقتصادی ناشی از تحریم‌های ظالمانه و بعضی دزدی‌ها و اختلاس‌ها، سوءمدیریت‌ها و بی‌تدبیری‌ها برای مردم ایجاد شده اینجا وقت دعاست. آخرین دعای ما برای ظهور امام زمان (عج) باشد که اگر ظهور کنند مشکلات جامعه مسلمین جهان برطرف می‌شود.
توصیه بر قرائت دعای مکارم اخلاق و دعای هفتم صحیفه سجادیه
وی با توصیه بر قرائت دعای مکارم اخلاق و دعای هفتم صحیفه سجادیه در روز عرفه، گفت: اکنون که زمینه فراهم است برای رفع بلاها باید دعاها را بخوانیم معلوم نیست سال دیگری و این زمینه‌ها فراهم باشد یا خیر.
شیخ‌بهائی ادامه داد: سال گذشته بعضی از مردم در چنین روزهایی در صحرای عرفات بودند یا زائران امام حسین (ع) در کربلا و فکر نمی‌کردند امسال حتی نتوانیم به زیارت امام رضا (ع) برویم و مکه و کربلا هم به دلیل کرونا از ما دریغ شد.
وی خاطرنشان کرد: نعمت‌ها زمانی از ما سلب می‌شود که تازه انسان متوجه آنها می‌شود راهی جز قطع امید از خود و توسل و امیدواربودن به خداوند نیست، گناهانی که مانع استغفار می‌شوند را باید ترک کرد و شکر نعمت‌ها را به جای آورد، باید تصمیم بگیریم وظایف و کارهایی که به زمین مانده را انجام دهیم و کارهایی که انجام دادیم و کیفیت لازم را نداشته اصلاح کنیم.
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه کرمان در بخش دیگری از سخنان خود به پیام مقام معظم رهبری برای حج امسال اشاره کرد و بیان داشت: هر کس با هر وسیله که می‌تواند این پیام را به همدیگر برساند فضای مجازی فرصت خوبی‌ست، صدا و سیما، خبرگزاری‌ها و کسانی که دستی بر فضای مجازی دارند حتی این پیام را به زبان‌های بین‌المللی به دنیا برسانند.
وی تأکید کرد: باید در برابر تبلیغات روانی دشمنان فعال بود نه منفعل، ما باید حج را برای مردم دنیا تبیین و ارزش‌های والای انسانی را برای مردم تشریح کنیم و البته اول خودمان در زندگی فردی و اجتماعی به خصایص نیکو آراسته باشیم.
جوانان با خدای خود بیشتر مأنوس شوند
شیخ‌بهائی در ادامه چند توصیه به جوانان داشت و اظهار کرد: جوانان و نوجوانان دل‌های پاکی دارند و افق‌شان به ملکوت نزدیک‌تر است و از فطرت الهی فاصله نگرفته‌اند باید با خدای خود بیشتر مأنوس شوند و قهر نکنند، فکر نکنند خداوند به فکر آنها نیست و آنها را به حال خود رها کرده، نعمت‌های خدا را بشمارند و شکرش را به جا بیاورند از اعمال خطای خود توبه کنند و به مسیر برگردند که خداوند جوانی که توبه کند را خیلی دوست دارد.
وی بیان کرد: هرچه شیطان ما را زمین زد بلند شویم و جوانان همت کنند هم در دعا و توجه و تضرع به درگاه خداوند هم در خدمت‌رسانی در تحصیل علم و تربیت نفس، کارهای جهادی، نهضت نرم‌افزاری و کمک مومنانه این فضاهایی که برای خدمت و آزمون مهیا می‌شود، جوانان پیش‌قدم باشند که در گام دوم انقلاب اسلامی همه بار به دوش جوانان باشد و بتوانیم گام دوم انقلاب را محکم و با صلابت برداریم.