مکتب شیعه؛ نیازمند تقویت زیرساختهای علمی و فرهنگی
- مکتب شیعه؛ نیازمند تقویت زیرساختهای علمی و فرهنگی
امام جعفر صادق(ع) هفدهم ربیع‌الاول سال 80 هجرى، در مدینه به دنیا آمد و در 25 شوال سال 148 هجرى به شهادت رسید. از این مقدار 12 سال و یا 15 سال با جدش امام زین‌العابدین(ع) معاصر بوده و 19سال با پدرش و 34 سال پس از پدرش زیسته است که همین مدت، دوران خلافت و امامت آن حضرت به شمار می‌آید و تا سلطنت هشام بن‌عبدالملک و خلافت ولید بن‌یزید بن‌عبدالملک و یزیدبن ولیدعبدالملک، ملقب به ناقص، ابراهیم‌بن‌ولید و مروان بن محمد ادامه داشته است.دوران امام جعفر صادق(ع) بسیار سخت و حساس و جزو پر آشوب‌ترین دوران‌های سیاسی تاریخ اسلام بود. ایشان در این شرایط با تربیت شاگردان بسیار و برجسته توانست خدمات ارزنده‌ای برای اسلام و مسلمانان فراهم کند. دوران حیات امام جعفر صادق(ع) با تمامی مشکلات و ظلم و ستم‌های دوران بنی‌امیه و بنی‌عباس و وجود مکاتب و ایدئولوژی‌های متعدد به دلیل تلاش‌ها و مجاهدت‌های علمی و عقیدتی امام جعفر صادق (ع) جزو دوران شکوفایی مذهب شیعه بود.
به مناسبت فرا رسیدن شهادت امام جعفر صادق(ع)، ایکنا آذربایجان‌غربی، با حجت‌الاسلام حیدر عباسی، امام جمعه قوشچی، گفت‌وگو داشته است که در ادامه می‌خوانیم:
ایکنا ـ بعد شخصیتی امام صادق(ع) چگونه بود؟
امام صادق(ع) در جهان انقلاب فرهنگی به وجود آوردند و موجب انتشار و گسترش اسلام شدند، از اینرو شخصیت امام صادق(ع)، همچون اجداد بزرگوارش تنها متعلق به شیعه نیست، بلکه مربوط به کل جهان اسلام و بشریت است. امام صادق(ع) از فضائل اخلاقی بسیاری برخوردارند که اهل سنت نیز با الگو قرار دادن ایشان از دستورات این پیشوای مسلمین پیروی می‌کنند چنانچه مالک ابن‌انس، امام مشهور اهل سنت بر این عقیده است که بهتر از جعفر ابن محمد(ع) هیچ چشمی ندیده، هیچ گوشی نشنیده و درهیچ قلبی خطور نکرده است.
پیشوایان چهارگانه اهل سنت با واسطه یا مستقیم از محضر امام بهره فراوان برده‌اند و امام(ع) شاگردان خود را بر اساس علاقه و استعداد آنان تقسیم کرده و در همان رشته تشویق و تعلیم می‌کردند به این ترتیب، مکتب تشیع در اثر تلاش‌های فرهنگی امام صادق(ع) به صورت چشم‌گیری گسترش یافت، به اکثر قلمروهای اسلامی رسید و بسیاری از مسلمانان در آن دوران طلایی با مکتب اهل بیت(ع) آشنا شدند.
رهنمودهای راهگشای آن حضرت در زمینه‌های مختلف از جله فردی و اجتماعی، معاشرت با دیگران، برخورد با جوانان، مسائل حقوقی، آداب ازدواج، موضعگیری‌های سیاسی، آموزه‌های علمی، تربیتی، پزشکی و... را شامل می‌شد و خداشناسی، اسلام‌شناسی و تعلیم جهانبینی اسلامی برای مردم از جمله اهداف حضرت امام جعفر صادق(ع) در دوران امامت بود.
ایکنا ـ مکتب جعفری چیست؟
مکتب جعفری که به نام امام جعفر صادق(ع) مزین شده است و به شیعیان 12 امامی گفته می‌شود و بیشترین احادیث، احکام، فروع و سیاست از طریق ایشان در مکتب اسلام بیان شده و اجازه ندادند در طول تاریخ بعد پیامبر(ص) جنگ‌ها و اختلافات به ریشه های اسلام آسیب بزند و امام(ع) از جنگ بین بنی‌عباس و بنی امیه استفاده کرده تا مذهب جعفری و اسلام ناب را تشریح و در مقابل شبهات ایستادگی کردند و علت اینکه به مذهب ما «مذهب جعفری» گفته می‌شود، این نیست که سایر امامان خدمتی به اسلام نکرده‌اند، امام با تشکیل حلقه و کلاس‌های درس و تبیین معارف و مبانی تشیع، به نشر و تبلیغ اسلام پرداخت و روایات بسیار زیادی را بیان فرمود به همین جهت مکتب شیعه احیا و معارف و احکام شیعه بیش از هر زمانی مطرح و نظم و ترتیب خاص و ارزنده ای به شیعه داده شد و به این جهت این مذهب را به امام جعفر صادق منسوب می‌کنند زیرا علاوه بر تحکیم مبانی آن، عمده احادیث این مذهب نسبت به امامان دیگر از این امام بزرگوار نقل شده است.
ایکنا ـ جایگاه علمی ایشان چگونه بود؟
امام صادق(ع) درجه والای از علم برخوردار بودند که با علم خود در جهان و اسلام تحولاتی ایجاد کردند و شاگردان فراوانی داشتند و شاگردان ایشان تنها از میان مردم شیعه‌مذهب نبودند، بلکه حتی مردمی از اهل سنت، یهودیان و مسیحیان هم در مکتب آن حضرت شاگردی کرده و از دانش و علم ایشان بهره می‌بردند، سؤالات خود را می‌پرسیدند که برخی از این افراد حق شاگردی را در مورد آن حضرت به خوبی ادا نکرده و گروهی از آن‌ها در شیوه فتوا دادن روشی مخالف آن حضرت اتخاذ و با ایشان دشمنی کردند.
گروهی از شاگردان امام صادق(ع) به اندازه‌ای در درجات بالای علمی قرار داشتند که افراد وقتی پاسخ سؤال خود را از امام دریافت می‌کردند، از همین شاگردان دانشمند مفهوم کلام را می‌پرسیدند و افرادی مانند زراره و محمد بن مسلم از دانشمندان آن زمان و شاگرد ایشان بودند.
امام صادق ششم شیعیان حدود 4 هزار شاگرد داشته‌اند، بر اساس اسناد و مدارک مستند عنوان می‌شود که یکی از اسناد معتبر در این رابطه کتاب الارشاد است که شیخ مفید در این کتاب نوشته که نام برخی از شاگردان امام صادق(ع) را جست‌وجو ثبت کرده‌اند و تعداد آن‌ها به چهار هزار نفر رسیده است بنابراین شکی در این موضوع وجود ندارد که آن حضرت دانشگاه بزرگ اسلامی و فقهی داشتند که افراد زیادی از سرزمین‌های گوناگون از دانش آن حضرت بهره می‌بردند و افرادی از فاصله‌های زیاد به خدمت آن حضرت می‌آمدند و مدتی در مدینه و در خدمت آن حضرت می‌ماندند و با بهره از دانش ایشان کسب فیض می‌کردند.
ایکنا ـ مبارزات ایشان با حاکمین ظالم آن زمانه به چه صورت بود؟
در زمان ایشان حکومت بنی امیه و شورش‌هایی که رخ می‌داد شیعیان خواستند مانند قیام امام حسین(ع) به پا خیزند و حق را آشکار کنند و اصرار فراونی به حضرت کردند ولی ایشان چنین مبارزه‌ای ر قبول نکردند و از روش تقیه کردن و تغییر روش از قیام و مبارزه به درس و بحث علمی استفاده کردند.
شاید دلیل قیام نکردن آن حضرت نداشتن یار و پیرو حقیقی بوده و مثلا امام صادق(ع) در پاسخ به چرایی قیام نکردنشان، به گلّه‌ای بز اشاره کرده و فرمودند که اگر این تعداد یار داشتم قیام می‌کردم، سدیر صیرفی، راوی این حدیث می گوید در آن گله فقط هفده بزغاله وجود داشت.همه شاگردان امام صادق(ع) از شیعیان نبودند، بلکه از مکاتب مختلف در درس ایشان شرکت می‌کردند و بسیاری از شیعیان هم فقط مردان علم و دانش بودند و نه جنگ و جهاد به همین دلیل یاران حقیقی و دلاوری که بتوان با آنان سپاه تشکیل داد وجود نداشت و یا بسیار کم بود.
شیعه تشنه قیام کردن نبود، شیعه قیام امام حسین(ع) را در سوابقش داشت که تا قیامت برای تبلیغ کردن دین و مذهب کافی است و شیعه نیازمند زیرساختهای علمی و کرسی‌های مجتهدپروری بود که بتواند کمرنگ شدن حضور معصوم در جامعه را تاب بیاورد و حال که پس از گذشت یازده قرن از غیبت کبری هنوز شیعه با اقتدار نفس می کشد، مرهون استراتژی و عملکردهای زیرکانه و دقیق امام صادق(ع) است.
انتهای پیام